ដោយ សូរ្យរិទ្ធ៖
ប្រសិនមនុស្សមួយចំនួនមិនទាន់ដឹងថា តំបន់អាឡាស្កា ជាទឹកដីមួយផ្នែករបស់អាមេរិក គឺជារឿងប្លែកចិត្ត តើរឿងហេតុយ៉ាងដូចម្តេច?
នៅថ្ងៃទី ១៨ ខែតុលា ឆ្នាំ ១៨៦៧ ទឹកដីអាឡាស្កា (Alaska"Аляска") ដែលជាទឹកដីនៃប្រទេសរុស្ស៊ី ត្រូវបានគេលក់ទៅឲ្យសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងតម្លៃ ៧,២ លានដុល្លារ ឬ រូបិយប័ណ្ណបច្ចុប្បន្នប្រមាណ ១១១ លានដុល្លារ ។
ចំនួននេះ បើទោះបីជាមើលពីទិដ្ឋភាពបច្ចុប្បន្នក៏ដោយ វានៅតែត្រូវបានគេចាត់ទុកថាតូចណាស់បើប្រៀបធៀបទៅនឹងទឹកដីអាឡាស្កាដ៏ធំ ជាពិសេសការពិចារណាពីភាពអស្ចារ្យនៃអាណាចក្ររុស្ស៊ីនៅពេលនោះ។
ដូច្នេះសំណួរសំខាន់គឺ ហេតុអ្វីបានជារុស្ស៊ីត្រូវលក់អាឡាស្កាទៅអាមេរិក? ចូរយើងពិចារណាវាពីហេតុផល និងកត្តាផ្សេងៗដូចខាងក្រោម ។
រុស្ស៊ីនៅពេលនោះ ជាប្រទេសមិនធ្លាប់ដែលឃ្លាតឆ្ងាយពីសង្គ្រាម ប្រទេសរុស្ស៊ីគឺជាប្រទេសដ៏ធំមួយ ជាការពិតណាស់ ការមានទឹកដីដ៏ធំបែបនេះ ជម្លោះនិងអំពើហិង្សាគឺវាពិបាកចៀសផុតណាស់។
ប៉ុន្តែដើមទុននៃការធ្វើសង្គ្រាមមិនថោកទេ សូម្បីតែចក្រភពដ៏អស្ចារ្យដូចជារុស្ស៊ី ជាពិសេសបន្ទាប់ពីសង្គ្រាម Crimean ដែលមានរយៈពេលចន្លោះ គ.ស 1853-1856 ។
គ្រានោះ រុស្ស៊ីបានបរាជ័យក្នុងការពង្រីកអំណាចរបស់ខ្លួនលើចក្រភពអូតូម៉ង់ ហើយសេដ្ឋកិច្ចរុស្ស៊ីកំពុងមានវិបត្តិ។ ជាលទ្ធផលនៃសង្គ្រាមនេះ ប្រទេសរុស្ស៊ីបានអនុវត្តដោយគ្មានប្រាក់កាក់ ហើយត្រូវបាត់បង់អំណាច និងឥទ្ធិពលផ្សេងៗច្រើន ធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចធ្លាក់ក្នុងស្ថានភាពអាក្រក់ ហើយព្រះអង្គ សារ ត្រូវការប្រាក់ជាបន្ទាន់ដើម្បីពង្រឹងប្រទេស។
ក្នុងពេលនោះ អាឡាស្កា ជាទឹកដីបរទេសតែមួយគត់ដែលស្ថិតនៅក្រោមការកាន់កាប់របស់រុស្ស៊ី ហើយទោះបីជាអាឡាស្កានឹងបង្កើតភាពអស្ចារ្យសម្រាប់រុស្ស៊ីក៏ដោយ «អាណានិគម» ប៉ុន្តែមូលនិធិដែលប្រើដើម្បីការពារអាឡាស្កាមិនតូចទេ ហើយមនុស្សជាច្រើនយល់ថានេះជាការខ្ជះខ្ជាយលុយ ជាពិសេសនៅពេលដែលលុយជួបការលំបាកបែបនេះ។
នៅទីបំផុត ព្រះអង្គ សារ បានសម្រេចចិត្តថា អាឡាស្កាមិនចាំបាច់ទុកទេ ។ សំណួរសំខាន់គឺ «តើរុស្ស៊ីគួរលក់អាឡាស្កាទៅអ្នកណា?»
ប្រសិនបើលក់អាឡាស្កាទៅចក្រភពអង់គ្លេស វាមានបញ្ហាពីរ ៖
-ទីមួយគឺនៅពេលនោះ រុស្ស៊ី និងចក្រភពអង់គ្លេសជាជាតិសាសន៍មិនត្រូវគ្នា ។
ក្នុងអំឡុងពេលសង្គ្រាម Crimea ចក្រភពអង់គ្លេសគឺជាប្រជាជាតិទីមួយ ព្យាយាមកំណត់អំណាចរុស្ស៊ី ហើយទីបំផុតចក្រភពអង់គ្លេសត្រូវបានចងសម្ព័ន្ធមិត្តជាមួយចក្រភពអូតូម៉ង់ ។ ដូច្នេះការលក់អាឡាស្កាទៅឱ្យចក្រភពអង់គ្លេស វាប្រហែលជាមិនមែនជារឿងល្អទេ ។
-ទីពីរ ៖ ទោះបីរុស្ស៊ី និងអង់គ្លេសមិនមានបញ្ហាក៏ដោយ ប៉ុន្តែចក្រភពអង់គ្លេសលែងស្វែងរកទឹកដីបន្ថែមទៀតនៅប៉ាស៊ីហ្វិក ។
ប្រទេសកាណាដា កាលនោះស្ថិតនៅក្រោមអំណាចរបស់ចក្រភពអង់គ្លេស វាពិបាកក្នុងការគ្រប់គ្រងរួចទៅហើយ ថែមទាំងឆ្នេរសមុទ្រនៅប៉ែកខាងលិចនៃប្រទេសកាណាដាបើកផ្លូវសិទ្ធិចូលទៅកាន់ប៉ាស៊ីហ្វិករួចទៅហើយ ដូច្នេះ មិនចាំបាច់មានដែនដីប៉ាស៊ីហ្វិកបន្ថែមទៀតទេ។
ដូច្នេះមានជម្រើសតែមួយគត់ដែលនៅសេសសល់នោះគឺ «សហរដ្ឋអាមេរិក» ។ នៅពេលនោះ រុស្ស៊ី និងសហរដ្ឋអាមេរិក គឺជាសម្ព័ន្ធមិត្តនឹងគ្នា ហើយប្រទេសទាំងពីរមិនត្រូវគ្នាជាមួយអង់គ្លេស ដូច្នេះសហរដ្ឋអាមេរិកហាក់ដូចជាអតិថិជនដ៏ល្អសម្រាប់រុស្ស៊ី ។
ប៉ុន្តែបញ្ហាគឺថា ក្នុងអំឡុងពេលនោះ សហរដ្ឋអាមេរិកស្ថិតនៅក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិលអាមេរិកដែលបានអូសបន្លាយពីឆ្នាំ 1861-1865 ។ ប៉ុន្តែក្រោយមកនៅពេលហេតុការណ៍កើតឡើង សហរដ្ឋអាមេរិកចាប់ផ្តើមមានស្ថិរភាពសមស្របដើម្បីចាប់ផ្តើមការចរចាលើការលក់ទឹកដីអាឡាស្កា ។ នៅពេលជាមួយគ្នានោះ រុស្ស៊ីបានបញ្ជូនអ្នកស្រាវជ្រាវមួយក្រុមទៅកាន់រដ្ឋអាឡាស្កា ដើម្បីរុករក និងស្វែងរកធនធានធម្មជាតិ រួមទាំងអ្វីៗដែលអាចមានតម្លៃ ។
ក្រុមអ្នករុករកបានវាយតម្លៃដីរដ្ឋអាឡាស្កាចំនួន ១០ លានដុល្លារ ប៉ុន្តែនៅពេលនោះ ជនជាតិរុស្ស៊ីជាច្រើនបានជំទាស់ ប្រឆាំងនឹងការលក់អាឡាស្កាទៅឲ្យសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយគិតថា គ្រាន់តែពង្រឹងប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងរដ្ឋបាលទៅវាប្រសើរជាង ។
ពេលនោះព្រះអង្គ សារ មិនបានស្តាប់ដំបូន្មានរបស់អ្នករុករកទេ ហើយចាប់ផ្តើមចរចាជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក។
បន្ទាប់ពីការចរចា ប្រជាជាតិទាំងពីរបានព្រមព្រៀងគ្នាលើតម្លៃ 7.2 លានដុល្លារ ឬ 111 លានដុល្លារបច្ចុប្បន្ន ហើយនៅថ្ងៃទី 18 ខែតុលា ឆ្នាំ 1867 ការចរចាត្រូវបានសម្រេច និងបានធ្វើឱ្យអាឡាស្កាក្លាយជាទឹកដីនៃសហរដ្ឋអាមេរិកតមក ។
ប្រសិនបើអ្នកក្រឡេកមើលតម្លៃនៃអាឡាស្កាសព្វថ្ងៃនេះ អ្នកអាចមើលឃើញថាតម្លៃជួញដូរនៅអាឡាស្កានៅពេលនោះត្រូវបានគេចាត់ទុកថាថោកណាស់ ។ ឥឡូវនេះ អាឡាស្កាបង្កើតប្រាក់ចំណូលយ៉ាងច្រើនសម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិកជារៀងរាល់ឆ្នាំ ដោយសារតែអាឡាស្កាមានឥន្ធនៈហ្វូស៊ីលច្រើន ថែមទាំងនៅចុងសតវត្សទី 19 មានការភ្ញាក់ផ្អើលនឹង«រ៉ែមាស (Gold Rush)» ធ្វើឱ្យអាឡាស្កាកាន់តែក្លាយជាទឹកដីដែលបង្កើតផលប្រយោជន៍យ៉ាងសម្បើម ។
នេះចាត់ទុកថា ជា«ង៉ូវហេង»របស់សហរដ្ឋអាមេរិក ប៉ុន្តែ មហាស៊យ របស់រុស្ស៊ី ហើយសោកស្ដាយគ្មានថ្ងៃបញ្ចប់ ៕