ដោយ សូរ្យរិទ្ធ៖

ថ្ងៃនេះម៉ោង 5:00 នៅសណ្ឋាគារមួយក្នុងប្រទេសថៃ មាន​សន្និសីទ​សារព័ត៌មាន និង​ការ​ចុះ​ហត្ថលេខា​លើ​អនុស្សរណៈ​នៃ​ការ​យោគយល់​គ្នា​ស្ដីពី​ការ​បង្កើត​រដ្ឋាភិបាល រវាងគណបក្សកាវក្លៃ គណបក្សភឿថៃ គណបក្សប្រាឆាឆាត គណបក្ស​សេរី​និយម​ថៃ គណបក្សថៃសាងថៃ គណបក្សថៃរួមផាឡាំង គណបក្សយុត្តិធម៌ និងគណបក្សផាឡាំងសង្គមម៉ៃ ។

សេចក្តីប្រកាសនៃការចុះ MOU មានន័យដល់ មិន​ត្រូវ​ប៉ះ​ពាល់​ដល់​ប្រព័ន្ធ​រដ្ឋាភិបាល​ប្រជាធិបតេយ្យ​ដែល​មាន​ព្រះ​មហាក្សត្រ​ជា​ប្រមុខ​រដ្ឋ ព្រះមហាក្សត្រសម្រាប់គោរពសក្ការៈ មិនអាចអ្នកណារំលោភបាន ដោយលោក ភិថាន បានអាន MOU ចំនួន ២៣ ចំណុច ដើម្បីបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះមាន ៨ គណបក្ស រួមនឹងគោលការណ៍ណែនាំចំនួន ៥ បន្ថែមទៀតសម្រាប់ការអនុវត្ត ។

១. ស្តារប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ បង្កើតរដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មីរបស់ប្រជាជនឲ្យលឿនបំផុត ដោយមានសមាជិកសភាដែលបោះឆ្នោតដោយប្រជាជន ។

២. បញ្ជាក់ និងអនុម័តច្បាប់សមភាពអាពាហ៍ពិពាហ៍ ដើម្បីធានាសិទ្ធិរៀបការសម្រាប់គូស្នេហ៍គ្រប់ភេទ ដោយមិនបង្ខំប្រជាជន​ដែល​យល់​ថា​វា​មិន​ស្រប​នឹង​គោលការណ៍​សាសនា​របស់​ពួកគេ​ ។

៣. ជំរុញ​កំណែទម្រង់​ប្រព័ន្ធ​ការិយាធិបតេយ្យ ប៉ូលិស កងទ័ព និង​ដំណើរការ​តុលាការ ស្របតាមគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ ផ្អែកលើតម្លាភាព ទំនើបកម្ម ប្រសិទ្ធភាព និងផលប្រយោជន៍លខ្ពស់បំផុតរបស់ប្រជាជន ។

៤. ផ្លាស់ប្តូរការចុះឈ្មោះជាកាតព្វកិច្ចយោធាបែបបង្ខំ ទៅជាប្រព័ន្ធស្ម័គ្រចិត្ត ប៉ុន្តែ​នៅ​តែ​រក្សា​ការ​កេណ្ឌសម្រាប់​ពេលមាន​សង្គ្រាម។

៥. 1ជំរុញដំណើរការកសាងសន្តិភាពប្រកបដោយចីរភាពនៅខេត្តជាប់ព្រំដែនភាគខាងត្បូង ដោយគិតពីគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្ស ការរួមរស់ក្នុងសង្គមពហុវប្បធម៌ ការចូលរួមពីគ្រប់វិស័យ រួមទាំងការត្រួតពិនិត្យបេសកកម្មរបស់ភ្នាក់ងារ និងការអនុវត្តច្បាប់លើបញ្ហាសន្តិសុខ ។

៦. ជំរុញវិមជ្ឈការទាំងផ្នែកបេសកកម្ម និងថវិកា ដើម្បី​ឱ្យ​មូលដ្ឋាន​ឆ្លើយតប​បាន​សមស្រប​ទៅតាម​តម្រូវការ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ក្នុង​តំបន់ មានប្រសិទ្ធភាព ប្រាសចាកពីអំពើពុករលួយ ។

៧. ដោះស្រាយបញ្ហាអំពើពុករលួយដោយបង្កើតប្រព័ន្ធ និងវប្បធម៌របស់រដ្ឋឲ្យមានតម្លាភាព បង្ហាញព័ត៌មានរដ្ឋនៅគ្រប់នាយកដ្ឋាន ។

៨. ចូលរួមស្តារសេដ្ឋកិច្ច ដោយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគោលការណ៍បង្កើនប្រាក់ចំណូលសាធារណៈ កាត់បន្ថយវិសមភាព និងបង្កើតប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចដែលរីកចម្រើនដោយយុត្តិធម៌ ។

៩. រុះរើច្បាប់ស្តីពីជីវភាពរស់នៅ ហើយ​ជីវភាព​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដូចជា​កាត់​បន្ថយ ឬ​ផ្អាក​បណ្ដោះអាសន្ន ដែលការអនុម័ត ការអនុញ្ញាតដែលមិនចាំបាច់ និងការរារាំងដល់ការកែលម្អថ្មី ផ្តល់ជំនួយសាច់ប្រាក់ងាយស្រួលហិរញ្ញវត្ថុ និងពិការភាពសម្រាប់សហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម ខណៈពេលដែលផ្តោតលើកំណើន SME, GDP ដែលគាំទ្រដល់ឧស្សាហកម្មនេះ និងផលិតផលថៃឲ្យរឹងមាំ អាចប្រកួតប្រជែងជាមួយទីផ្សារពិភពលោក ។

១០. លុបបំបាត់ភាពផ្តាច់មុខ និងលើកកម្ពស់ការប្រកួតប្រជែងពាណិជ្ជកម្មដោយស្មើភាពនៅក្នុងឧស្សាហកម្មទាំងអស់ ដូចជាភេសជ្ជៈមានជាតិអាល់កុលជាដើម ដោយគណបក្សប្រាឆាឆាត រក្សាសិទ្ធិក្នុងការប្រឆាំងនឹងគ្រឿងស្រវឹងសម្រាប់ហេតុផលសាសនា ។

១១. កំណែទម្រង់ដីធ្លីពេញលេញ ដោយ​ជំរុញ​ឲ្យ​មាន​ច្បាប់​កែទម្រង់​ដីធ្លី ការបែងចែកសិទ្ធិកាន់កាប់ដីធ្លីដោយយុត្តិធម៌ ដោះស្រាយបញ្ហាតំបន់ព្រៃឈើ និងដីរដ្ឋដែលត្រួតស៊ីគ្នាជាមួយដីប្រជាពលរដ្ឋ រួម​ទាំង​ការ​ពិនិត្យ​មើល​ករណី​ដែល​កើត​ចេញ​ពី​គោល​នយោបាយ​កាប់​រាន​ព្រៃ​ឈើ ។

១២. កែលម្អរចនាសម្ព័ន្ធផលិតកម្មអគ្គិសនី ការគណនាតម្លៃ និងសមត្ថភាពផលិតសមស្រប ដើម្បីកាត់បន្ថយការចំណាយលើការរស់នៅរបស់ប្រជាជន និងបង្កើតសន្តិសុខថាមពល ។

១៣. បង្កើតថវិកាថ្មី ការសង្កត់ធ្ងន់ត្រូវបានដាក់លើថវិកាគ្មានមូលដ្ឋាន (zero-based budgeting)។

១៤. បង្កើត​ប្រព័ន្ធ​សុខុមាលភាព​ដើម្បី​មើល​ថែទាំ​មនុស្ស​ ពី​ទារក​ទើប​កើត​ដល់​មនុស្ស​ចាស់ ដោយគិតគូរពីភាពសមស្រប និងបន្ទុកសារពើពន្ធរយៈពេលវែង ។

១៥. ដោះស្រាយបញ្ហាគ្រឿងញៀនជាបន្ទាន់

១៦. ដាក់ជាតិកញ្ឆាទៅក្នុងបញ្ជីគ្រឿងញៀនឡើងវិញ តាមរយៈការចេញសេចក្តីប្រកាសរបស់ក្រសួងសុខាភិបាល ដែលមានច្បាប់គ្រប់គ្រង និងធានាពីការប្រើប្រាស់កញ្ឆា។

១៧. លើកកម្ពស់កសិកម្ម និងបសុសត្វប្រកបដោយសុវត្ថិភាព ការពារ និងថែរក្សាផលប្រយោជន៍កសិករ កាត់បន្ថយថ្លៃដើមផលិតកម្ម លើកកម្ពស់ទីផ្សារ លើកកម្ពស់លទ្ធភាពទទួលបានបច្ចេកវិទ្យា និងធនធានទឹក លើកកម្ពស់ការរួមបញ្ចូលកសិករ រៀបចំផែនការផលិតកម្ម និងរក្សាផលប្រយោជន៍កសិករ ជំរុញឧស្សាហកម្មកែច្នៃផលិតផលកសិកម្ម ដើម្បីបង្កើតតម្លៃសេដ្ឋកិច្ច។

១៨. ធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់នេសាទ លុបបំបាត់ឧបសគ្គ ស្តារ និងអភិវឌ្ឍមុខរបរនេសាទប្រកបដោយនិរន្តរភាព។

១៩. លើកកម្ពស់សិទ្ធិរបស់កម្មករនិយោជិតឱ្យមានលក្ខខណ្ឌការងារសមរម្យ យុត្តិធម៌ និងទទួលបានប្រាក់ឈ្នួលសមរម្យ ស្របតាមតម្លៃនៃការរស់នៅ និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ។

២០. លើកកម្ពស់ប្រព័ន្ធសុខាភិបាល

២១. កែទម្រង់ប្រព័ន្ធអប់រំដើម្បីលើកកម្ពស់គុណភាព កាត់បន្ថយវិសមភាព និងលើកកម្ពស់ការសិក្សាពេញមួយជីវិត

២២. កសាងយន្តការ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងស្រុក និងអន្តរជាតិ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាធូលីពុល កាត់បន្ថយការបំភាយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់សុទ្ធដល់សូន្យ(Net Zero)  ឱ្យបានឆាប់តាមដែលអាចធ្វើទៅបាន។

២៣. អនុវត្តគោលនយោបាយការបរទេស តាមរយៈការស្តារតួនាទីដឹកនាំរបស់ប្រទេសថៃក្នុងអាស៊ាន និងវេទិកាអន្តរជាតិ តាមក្របខណ្ឌកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពហុភាគី និងការរក្សាតុល្យភាពនយោបាយរវាងប្រទេសថៃ និងមហាអំណាច ។

កិច្ចព្រមព្រៀងទាំង ២៣ ចំណុចនេះ ត្រូវតែគោរពតាមគោលការណ៍ណែនាំចំនួន ៥ ដូចខាងក្រោម៖

១. គ្រប់គណបក្សទាំងអស់នឹងការពារសិទ្ធិពលរដ្ឋ និងសិទ្ធិនយោបាយរបស់ប្រជាជនទាំងអស់

២. គ្រប់ភាគីទាំងអស់នឹងធ្វើការដោយសុចរិតភាព ប្រសិនបើបុគ្គលនៃភាគីណាមួយប្រព្រឹត្តអំពើមិនស្មោះត្រង់ និងអំពើពុករលួយ ភាគីទាំងអស់នឹងបញ្ចប់មុខតំណែងភ្លាមៗ។

៣. គ្រប់ភាគីទាំងអស់នឹងធ្វើការដោយគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក មានភាពស្មោះត្រង់ចំពោះគ្នា គាំទ្រការងារគ្នាទៅវិញទៅមក ដោយឈរលើផលប្រយោជន៍ប្រជាពលរដ្ឋ លើសពីផលប្រយោជន៍របស់ភាគីណាមួយ ។

៤. គណបក្សនីមួយៗមានសិទ្ធិជំរុញឱ្យមានគោលនយោបាយបន្ថែមទៀត ប៉ុន្តែមិនផ្ទុយពីគោលនយោបាយនៅក្នុង MOU នេះទេ ដោយ​អំណាច​ប្រតិបត្តិ​របស់​រដ្ឋមន្ត្រី​ដែលតំណាង​ឲ្យ​គណបក្ស​នយោបាយ​នីមួយៗ។

៥. គណបក្សនីមួយៗមានសិទ្ធិជំរុញឱ្យមានគោលនយោបាយបន្ថែមទៀត ប៉ុន្តែមិនផ្ទុយពីគោលនយោបាយនៅក្នុង MOU នេះទេ ដោយអំណាចនីតិបញ្ញត្តិរបស់តំណាងគណបក្សនយោបាយនីមួយៗ ។

លោក ភីថា លីមចរើនរ៉ាត់ ប្រធានគណបក្សកាវក្លៃ បានបញ្ជាក់ថា ទោះនៅក្នុង MOU នឹងគញមានវិសោធនកម្មមាត្រា 112 ក៏ដោយ ក៏គណបក្សកាវក្លៃ នៅតែទទូចថានឹងបន្តធ្វើវិសោធនកម្មមាត្រា 112 ដោយប្រើដំណើរការនៅក្នុងសភា ជំរុញដោយគណបក្សកាវក្លៃ ត្រូវ​អនុលោម​តាម MOU ពោល​គឺ​មិន​ត្រូវ​ប៉ះពាល់​ដល់​របប​ប្រជាធិបតេយ្យ​នៃ​រដ្ឋាភិបាល​ដែល​មាន​ព្រះមហាក្សត្រ​ជា​ប្រមុខ ព្រះមហាក្សត្រស្ថិតនៅជាទីគោរពសក្ការៈ គ្មាននរណាម្នាក់អាចបំពានបានឡើយ ។

ខណៈគណបក្សភឿថៃ បញ្ជាក់​ជា​លើក​ទី​៥០២​ហើយ​ថា ​នឹង​បន្ត​គាំទ្រ​គណបក្សកាវក្លៃ ដែលជា​គណបក្ស​លេខ​១ ​ក្នុង​ការ​បង្កើត​រដ្ឋាភិបាល និង​បាន​លើក​ទឹក​ចិត្ត​លោក ភីថា ឲ្យ​ក្លាយ​ជា​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ។ មិនមានកិច្ចព្រមព្រៀងសម្ងាត់ទេ មិនមានរដ្ឋាភិបាលរៀបចំនៅហុងកុងទេ ហើយ​មិន​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ពាក្យ​ចចាមអារ៉ាម​អំពី​ការ​រំលាយ​គណបក្ស​ផាឡាំង​ប្រាឆារ៉ាត់​ទេ ចូរមករួមជាមួយគណបក្សភឿថៃ អ្វីៗដែលជាពាក្យចចាមអារាមគឺមិនពិតទាំងអសើ ៕