ហេសបូឡា សត្រូវស៊ីសាច់ហុតឈាមរបស់អ៊ីស្រាអែល ! ហេសបូឡាជានរណា?

ព័ត៌មានអន្តរជាតិថ្ងៃព្រហស្បត្តិ៍ ទី12 ខែតុលា ឆ្នាំ2023 ម៉ោង 6:23 នាទី ល្ងាច

ដោយ សូរ្យរិទ្ធ៖

ដល់កហើយអ៊ីស្រាអែល ក្រៅពីដៃម្ខាងប្រយុទ្ធតស៊ូនៅភាគខាងត្បូងហើយ ដៃម្ខាងទៀតត្រូវប្រយុទ្ធនៅភាគជើងជាប់ព្រំដែនលីបង់ទៀត គឺក្រុមខ្មាន់កាំភ្លើងនៅក្នុងប្រទេសលីបង់ ដែលបានបាញ់គ្រាប់មីស៊ីលចូលអ៊ីស្រាអែលកន្លងមក ធ្វើឲ្យស្ថានការណ៍កាន់តែតានតឹងទៅៗ ។

នៅភាគខាងជើងអ៊ីស្រាអែល មានព្រំដែនជាមួយប្រទេសលីបង់ និងស៊ីរី ប្រទេសពីរនេះជាមូលដ្ឋានរឹងមាំរបស់ក្រុមប្រដាប់អាវុធហេសបូឡា (Hezbollah) សត្រូវស៊ីសាច់ហុតឈាមរបស់អ៊ីស្រាអែល ។ ក្រុមប្រដាប់អាវុធនេះ មានមូលដ្ឋាននៅភាគខាងត្បូងប្រទេសលីបង់ និងភាគខាងលិចប្រទេសស៊ីរី ជាក្រុមបង្កចលាចលមិនលោះពេលនៅភាគខាងជើងរបស់អ៊ីស្រាអែល ។

នេះជាមូលហេតុដែលធ្វើឲ្យអ៊ីស្រាអែលត្រូវវាយប្រហារនៅតំបន់ព្រំដែនភាគខាងត្បូងប្រទេសលីបង់ បន្ទាប់ពីក្រុមហាម៉ាសបានបើកការវាយប្រហារលើអ៊ីស្រាអែលតាំងពីថ្ងៃសៅរ៍ ទី៧ តុលាកន្លងទៅ ហើយមានការប្រាកដខ្លួនឡើងនូវ ក្រុមហេសបូឡា។

កាលពីថ្ងៃទី ១០ តុលា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបានដាក់ពង្រាយរថក្រោះ និងយោធាជាច្រើននាក់ទៅកាន់តំបន់ព្រំដែនភាគខាងជើង ។ តាមព័ត៌មាន កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបានសម្លាប់យុទ្ធជនហេសបូឡាយ៉ាងតិចបីនាក់ ។

មិនយូរប៉ុន្មាន អ្នកគាំទ្រហេសបូឡាជាច្រើន បានប្រមូលផ្តុំគ្នានៅ ឃើប៊ីត ស្លីម (Kerbit Slim) ដែលជាតំបន់មួយនៅភាគខាងត្បូងប្រទេសលីបង់ ដើម្បីកាន់ទុក្ខ និងបញ្ចុះសពសមាជិកក្រុមហេសបូឡា ដែលត្រូវបានសម្លាប់ក្នុងការវាយប្រហារដោយកាំភ្លើងធំរបស់អ៊ីស្រាអែល ។

ពលរដ្ឋអ៊ីស្រាអែលដែលរស់នៅតំបន់ភាគខាងជើងជាប់ព្រំដែនលីបង់បានថ្លែងថា តើមានអ្វីកើតឡើងចំពោះអ៊ីស្រាអែល និងតំបន់ភាគខាងជើងនៅពេលនេះ? វាពិតជាសុបិន្តអាក្រក់ណាស់!

អំពើហិង្សាឆ្លងកាត់ព្រំដែនអ៊ីស្រាអែល-លីបង់បានកើតឡើង វាជាការប្រយុទ្ធគ្នាដ៏សាហាវបំផុតនៅលើខ្ពង់រាបចាប់តាំងពីសង្គ្រាមរដូវក្តៅឆ្នាំ ២០០៦ ឬ ១៧ ឆ្នាំមុន ដែលបានបណ្តាលឱ្យមនុស្សជាង ១.២០០ នាក់បានស្លាប់។

តើហេសបូឡាជានរណា ហេតុអ្វីបានជាគេវាយប្រហារអ៊ីស្រាអែលក្នុងពេលតែមួយជាមួយក្រុមហាម៉ាស?

ហេសបូឡា គឺជាក្រុមនយោបាយ និងប្រដាប់អាវុធរបស់និកាយស៊ុននី បង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ ១៩៨២ ឈ្មោះក្រុមនេះមានអត្ថន័យថា បក្សរបស់របស់ព្រះជាម្ចាស់ ។ ហេសបូឡា កើតឡើងចំពេលវិសមភាពដែលប្រឈមមុខដោយពួកមូស្លីមនិកាយស៊ុននីក្នុងប្រទេសលីបង់ ។

នៅប្រទេសលីបង់ មូស្លីមនិកាយស៊ុននី គឺជាក្រុមជនជាតិភាគតិច និងមានសិទ្ធិនយោបាយទាបជាងក្រុមដទៃទៀតនៅក្នុងសង្គម មិនថាជាគ្រិស្តសាសនិក ឬជាអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម។

កំណើតរបស់ហេសបូឡាគឺស្របនឹងការលុកលុយឆ្នាំ ១៩៨២ របស់អ៊ីស្រាអែលលើប្រទេសលីបង់ ឬ «សង្គ្រាមលីបង់លើកទី ១» ។ មូលហេតុដែលអ៊ីស្រាអែលឈ្លានពានលីបង់ វាកើតចេញពីការមិនពេញចិត្តនឹងការគាំទ្ររបស់លីបង់ អង្គការរំដោះប៉ាឡេស្ទីន (PLO) ដឹកនាំដោយលោក យ៉ាស្សេ អារ៉ាហ្វាត (Yasser Arafat) ។

PLO បានប្រើភាគខាងត្បូងលីបង់ជាមូលដ្ឋានសំខាន់ ដើម្បីវាយប្រហារអ៊ីស្រាអែលក្នុងអំឡុងពេលជម្លោះ។ អ៊ីស្រាអែលបានប្រើកម្លាំងជើងគោកដើម្បីចូលឈ្លានពានលីបង់ភាគខាងត្បូង ដែលជាបន្ទាយរបស់ហេសបូឡា និងការវាយប្រហារតាមអាកាសលើទីក្រុងបេរូត រដ្ឋធានីប្រទេសលីបង់ ។ ប្រការនេះបាននាំឱ្យក្រុមហេសបូឡា ចាប់កាន់អាវុធក្រោមការឧបត្ថម្ភពីប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ ។

ក្នុងពេលនោះ សហរដ្ឋអាមេរិក បារាំង មានទាហានប្រចាំការក្នុងប្រទេសលីបង់ ក្នុងឋានៈជាភ្នាក់ងាររក្សាសន្តិភាព ដោយសារតែប្រទេសលីបង់មានសង្គ្រាមស៊ីវិល ។

ក្រុមហេសបូឡា បានប្រើវិធីសាស្រ្តបំផ្ទុះអត្តឃាត ដែលរងការខូចខាតដ៏ធំបំផុត ក្នុងការបំផ្ទុះគ្រាប់បែកអត្តឃាតកាលពីឆ្នាំ ១៩៨៣ ដែលបានសម្លាប់មន្ត្រីកងម៉ារីនអាមេរិក ទាហានជាង ២១៤ នាក់បានស្លាប់ ហើយបារាំងបានបាត់បង់ទាហានឆ័ត្រយោងជិត ៥០ នាក់ទៀត បន្ទាប់ពីនោះ សហរដ្ឋអាមេរិក និងបារាំងបានដកកងកម្លាំងរបស់ពួកគេចេញពីប្រទេសលីបង់ ជាលទ្ធផល អ៊ីស្រាអែលត្រូវសម្រេចដកទ័ពចេញតាមការកំណត់ផងដែរ ។

ក្រោយមក នៅឆ្នាំ ២០០០ កងកម្លាំងហេសបូឡា អាចបណ្តេញកងទ័ពអ៊ីស្រាអែលចេញពីភាគខាងត្បូងលីបង់ បញ្ចប់ការកាន់កាប់របស់អ៊ីស្រាអែលដ៏យូរលង់ ។ បន្ទាប់ពីបណ្តេញអ៊ីស្រាអែលចេញពីលីបង់ ក្រុមហេសបូឡាក៏បានលេចចេញជាតួអង្គសំខាន់ក្នុងនយោបាយលីបង់ផងដែរ។ សមាជិករបស់ខ្លួនជាច្រើនត្រូវបានបោះឆ្នោតជ្រើសរើសជាសភា និងកាន់តំណែងក្នុងរដ្ឋាភិបាលលីបង់ ។

ទន្ទឹមនឹងនេះ ពួកគេនៅតែរក្សាកម្លាំងរបស់ខ្លួន។ បច្ចុប្បន្ន ក្រុមហេសបូឡា គឺជាក្រុមយោធាដ៏មានឥទ្ធិពលបំផុតមួយរបស់ប្រទេសលីបង់ ព្រោះមានសព្វាវុធទំនើបៗជាច្រើនកាន់កាប់ ។ អត្ថិភាពនៃក្រុមហេសបូឡា ត្រូវបានកំណត់ថាជារដ្ឋនៅក្នុងរដ្ឋមួយ។

ទន្ទឹមនឹងនេះ ពួកគេនៅតែរក្សាកម្លាំងរបស់ខ្លួន ។ បច្ចុប្បន្នក្រុមហេសបូឡា គឺជាក្រុមយោធាដ៏មានឥទ្ធិពលបំផុតមួយរបស់ប្រទេសលីបង់ ព្រោះពួកគេមានសព្វាវុធទំនើបៗជាច្រើនក្នុងការកាន់កាប់ ។ អត្ថិភាពនៃក្រុមហេសបូឡា ត្រូវបានកំណត់ថាជារដ្ឋនៅក្នុងរដ្ឋមួយ។

ទោះបីក្រុមហេសបូឡាបានប្រែក្លាយទៅជាក្រុមនយោបាយក៏ដោយ ប៉ុន្តែរឿងមួយដែលមិនបានផ្លាស់ប្តូរចាប់តាំងពីជំនាន់ដំបូងមក គឺក្រុមហេសបូឡានៅតែចាត់ទុកអ៊ីស្រាអែលជាសត្រូវចម្បងរបស់ខ្លួន។ ជម្លោះ និងការសងសឹករវាងក្រុមហេសបូឡា និងអ៊ីស្រាអែល នៅតែកើតឡើងពីមួយពេលទៅមួយពេល ទាំងនៅតាមបណ្តោយព្រំដែន និងតំបន់ផលប្រយោជន៍របស់អ៊ីស្រាអែល ។

ខែកក្កដាកន្លងទៅ ក្រុមហេសបូឡាបានបញ្ជូនយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើកបីគ្រឿង ទៅវាយប្រហារនាវាខួងយកឧស្ម័នរបស់អ៊ីស្រាអែលនៅសមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេ ប៉ុន្តែយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើកនោះ ត្រូវបានបាញ់ទម្លាក់ដោយយន្តហោះចម្បាំង និងកាំជ្រួចរបស់អ៊ីស្រាអែល។

យ៉ាងណាមិញ ការវាយប្រហារទៅលើអ៊ីស្រាអែលនៅភាគខាងជើង វាមិនមែនជាស្នាដៃតែហេសបូឡាមួយទេប៉ុណ្ណោះទេ តែនៅមានសត្រូវសផ្សេងទៀត ដែលអះអាងថាមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការវាយប្រហារលើអ៊ីស្រាអែល ក្រុមនេះគឺ កងកម្លាំងប៉ាឡេស្ទីននៅស៊ីរី អ្នកជិតខាងខាងកើតរបស់អ៊ីស្រាអែល ។

ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Reuters បានរាយការណ៍ ដោយដកស្រង់ប្រភពនៅក្នុងប្រទេសស៊ីរី ក្រុមប្រដាប់អាវុធប៉ាឡេស្ទីននៅភាគខាងត្បូងប្រទេសស៊ីរីបានបាញ់រ៉ុក្កែតចំនួនបីគ្រាប់ និងកាំភ្លើងធំជាច្រើនគ្រាប់ទៅលើអ៊ីស្រាអែល។ ទីតាំងនៃការវាយប្រហារត្រូវបានគេជឿថា ជាទីតាំងដូចគ្នានឹងក្រុមហេសបូឡា ហើយពួកគេទាំងពីរបានសហការគ្នា។

ទង្វើស៊ីរីបែបនេះ បានធ្វើឲ្យមនុស្សជាច្រើនមានការព្រួយបារម្ភថា សង្គ្រាមដែលកំពុងកើតមាននៅអ៊ីស្រាអែលនឹងកាន់តែផ្ទុះខ្លាំងឡើង ដោយសារតែតួអង្គផ្សេងទៀតលូកដៃចូលច្បាំងជាមួយអ៊ីស្រាអែល ។

ថ្មីៗនេះ លោក ខាលេដ មេស្សាអាល់ (Khaled Meshaal) អតីតមេដឹកនាំក្រុមហាម៉ាស បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយ អំពាវនាវឱ្យប្រជាជននៅប្រទេសជិតខាងមូស្លីមរបស់អ៊ីស្រាអែល ធ្វើការតវ៉ា ដើម្បីដាក់សម្ពាធលើរដ្ឋាភិបាលរបស់ពួកគេ ឱ្យជួយក្រុមហាម៉ាស់ ក្នុងសង្រ្គាមប្រឆាំងនឹងអ៊ីស្រាអែល ។

ប្រទេសគោលដៅដែលដែលអតីតមេដឹកនាំក្រុមហាម៉ាសលើកឡើង រួមមាន ហ្សកដានី ស៊ីរី លីបង់ និងអេហ្ស៊ីប។ គេមានការព្រួយបារម្ភថា ការវាយប្រហារបន្ថែមទៀតលើអ៊ីស្រាអែលនឹងកើតឡើង វាអាចនាំទៅរកអ្វីដែលហៅថាសង្គ្រាមទាំងស្រុង ។

ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគលោកខាងលិចគិតដូច្នេះថា ឱកាសនៃសង្គ្រាមទ្រង់ទ្រាយធំគឺមានតិចតួច ។ អតីតតំណាងសហរដ្ឋអាមេរិកលោក ដេនីស រ៉ូស (Denis Ross) នៃមជ្ឈិមបូព៌ា បានបញ្ជាក់ថា សង្គ្រាមទ្រង់ទ្រាយធំគឺអាចធ្វើទៅបាន ប៉ុន្តែមិនទំនងខ្លាំងទេ ដោយសារតែអ៊ីស្រាអែលមានសាមគ្គីភាពច្រើនជាងការប៉ាន់ស្មានរបស់ហេសបូឡា ៕

ហាមធ្វើការចម្លងអត្ថបទ ដោយមិនមានការអនុញ្ញាត្តិ។

ភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយយើងឥឡូវនេះ

អត្ថបទប្រហាក់ប្រហែល