ដោយ សូរ្យរិទ្ធ

បកប្រែពី springnews

ក្នុងអំឡុងពេល ៤ ទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះ ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់​បាន​ជះលុយទៅលើ​ការ​បង្កើត​បណ្តាញ​ក្រុម​ប្រដាប់អាវុធ​នៅ​មជ្ឈិមបូព៌ាជាច្រើនក្រុម ដើម្បីប្រព្រឹត្ត​អំពើ​ភេរវកម្ម និង​បង្ក​អស្ថិរភាព​សន្តិសុខ ដោយក្រុមទាំងនេះសុទ្ធតែបានទទួលការហ្វឹកហាត់ និងបំពាក់អាវុធដោយអង្គភាពឆ្មាំបដិវត្តន៍អ៊ីរ៉ង់ (IRGC)។

ប្រតិបត្តិការរបស់ក្រុម​ភេរវជន មានជា​ញឹកញយ​នៅ​តំបន់​ហ្គាហ្សា តំបន់​វេសប៊ែង លីបង់ ស៊ីរី និង​តំបន់​ផ្សេង​ទៀត នៅមជ្ឈិមបូព៌ា ដែលកន្លង​មក យោធា​អ៊ីស្រាអែល​បាន​ប្រឹងប្រែង​បំផ្លាញ​ឥទ្ធិពល​របស់​ក្រុម​ទាំង​នេះយ៉ាងខ្លាំងក្លា ប៉ុន្តែ​ការ​គំរាម​កំហែង​ពី​ក្រុម​ផ្សេងៗ​នៅ​តែ​បង្ហាញ​ថា វា​ប៉ះពាល់​ដល់​សន្តិសុខ​អ៊ីស្រាអែលនៅ​ក្នុង​តំបន់​ដដែលៗ ទោះបីជារាប់ទសវត្សរ៍បានកន្លងផុតទៅហើយក៏ដោយ ។

យើងធ្លាប់ដឹងមកហើយថា សង្គ្រាមមុនៗរបសអ៊ីស្រាងែលជាមួយប៉ាឡេស្តីន ធ្វើឡើងត្រឹមតែមួយអាទិត្យប៉ុណ្ណោះ អ៊ីស្រាអែលនឹងឈ្នះ ប៉ុន្តែលើកនេះ មិនធម្មតាទេ សង្គ្រាមរវាងអ៊ីស្រាអែល និងហាម៉ាសបានចំណាយពេលជាងមួយខែទៅហើយ អ៊ីស្រាអែលនៅមិនទាន់សម្រេចបំណងឡើយ ដូច្នេះ សង្គ្រាមមិនងាយចប់ឆាប់ៗទេ បើគ្មានការចរចា ។

ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា ​បើ​រៀប​ចំ​តាម​លំដាប់​តាំង​ពី​ដើម​មក ក្រុមប្រដាប់អាវុធជាង ២០ ត្រូវបានរកឃើញថាស្ថិតនៅក្នុងបណ្តាញរបស់អ៊ីរ៉ង់ ប៉ុន្តែដោយសារតែក្រុមជាច្រើនត្រូវបានបំផ្លាញ ឬបាត់បង់ថាមពល ធ្វើឱ្យព័ត៌មានពិតប្រាកដនៃក្រុមទាំងនោះត្រូវបានបាត់បង់ផងដែរ ប៉ុន្តែ​ក្រុម​ដែល​បាន​បង្ហាញ​ខ្លួន​ក្នុង​សង្រ្គាម​អ៊ីស្រាអែល​ជាមួយ​ក្រុម​ហាម៉ាស គឺជាកម្លាំងប្រដាប់អាវុធដែលនៅតែមានអំណាច និងឥទ្ធិពលនៅមជ្ឈិមបូព៌ា ។

ពួក​គេ​បាន​ត្រៀម​ខ្លួន​ជា​ស្រេច​សម្រាប់​សង្គ្រាម​រយៈ​ពេល​វែង​ជាមួយ​អ៊ីស្រាអែល ហើយ​នឹង​មិន​ឈប់​ទាល់​តែសោះ​រហូត​សម្រេច​បាន​​គោល​ដៅ​គឺ «អ៊ីស្រាអែល​ត្រូវ​តែ​វិនាស»។

ជីហាតអ៊ីស្លាមប៉ាឡេស្ទីន (PIJ)

កង​កម្លាំង​ប្រដាប់​អាវុធ​ធំ​ទី​ពីរ ​បន្ទាប់​ពី​ក្រុម​ហាម៉ាស​នៅ​តំបន់​ហ្គាហ្សា វាមានបណ្តាញនៅក្នុងប្រទេសស៊ីរី លីបង់ ហ្គាហ្សា និងតំបន់វេសប៊ែង ។

ត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ ១៩៨១ ដោយ Fathi Ibrahim Abdulaziz Shaqaqi ជាមួយនឹងគោលដៅនៃការបង្កើតរដ្ឋអ៊ីស្លាមប៉ាឡេស្ទីន និងបំផ្លាញផ្តាច់ពូជអ៊ីស្រាអែល ដោយចាប់ផ្តើមជាក្រុមរងនៃភាតរភាពមូស្លីមនៅក្នុងប្រទេសអេហ្ស៊ីប វាត្រូវបានបំផុសគំនិតដោយបដិវត្តន៍អ៊ីរ៉ង់ឆ្នាំ ១៩៧៩ ដែលត្រូវបានគាំទ្រដោយអ៊ីរ៉ង់ ស៊ីរី និងហេសបូឡានៅលីបង់ ។

ទំនួលខុសត្រូវរបស់ PIJ គឺវាយប្រហារគោលដៅផ្សេងៗរបស់អ៊ីស្រាអែល និងសហការជាមួយក្រុមផ្សេងៗពីមួយទៅមួយ ហើយក្រុម​នេះ​ធ្លាប់​បាន​បំបែក​ខ្លួន​ជាមួយ​ក្រុម​ហាម៉ាស់ ដោយសារតែមានវិធីសាស្រ្តផ្សេងគ្នា។

PIJ មានអាវុធធុនតូច កាំភ្លើងត្បាល់ និងគ្រាប់រ៉ុក្កែត ដែលអាចបើកការវាយប្រហារទៅលើអាកាសប្រឆាំងនឹងអ៊ីស្រាអែល ។ PIJ បានអះអាងថា មានការជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងការវាយប្រហារអត្តឃាតមួយចំនួនប្រឆាំងនឹងគោលដៅរបស់អ៊ីស្រាអែលចាប់តាំងពីចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៩០ ដល់ពាក់កណ្តាលទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ២០០០ ដែលនាំឱ្យអ៊ីស្រាអែលពណ៌នាក្រុមនេះថាជា «​​ក្រុម​ភេរវជន​ដែល​មាន​វិធីសាស្ត្រ​ហិង្សា​បំផុត»។

ឥទ្ធិពលរបស់ PIJ ត្រូវបានចុះខ្សោយដោយសារការធ្វើឃាតរបស់ al-Shikaki ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៥ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលក្រុមហាម៉ាសទទួលបានឥទ្ធិពលនៅតំបន់ហ្គាហ្សាក្នុងឆ្នាំ ២០០៧ វាបានផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដល់ PIJ ហើយ​បាន​ត្រឡប់​មក​មាន​ឥទ្ធិពល​វិញ​នៅក្នុងសង្គ្រាមអ៊ីស្រាអែល-ហាម៉ាសនេះ ។ ក្រុម PIJ បានហ្វឹកហាត់រួមគ្នាជាមួយក្រុមហាម៉ាស និងបានចូលរួមក្នុងការវាយប្រហារលើអ៊ីស្រាអែលនៅថ្ងៃទី ៧ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០២៣ ។

ពួកគេ​ក៏​អះអាង​ថា ​បាន​ចាប់​ចំណាប់ខ្មាំង​អ៊ីស្រាអែល​ជាច្រើន​នាក់ និងត្រៀមប្រយុទ្ធជាមួយអ៊ីស្រាអែលនៅតំបន់ហ្គាហ្សាស្ទ្រីបផងដែរ ។ តាមការប៉ាន់ប្រមាណថា PIJ មានកម្លាំងពី ១០.០០០ ទៅ ២០.០០០ នាក់។ ត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះថា គណបក្សនៃព្រះជាម្ចាស់មានឥទ្ធិពលខ្លាំងណាស់នៅក្នុងប្រទេសលីបង់។

ក្រុមហេសបូឡា (HEZBOLLAH)

អង្គការ​និង​គណបក្ស​សាសនា​អ៊ីស្លាម​លីបង់​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​ក្នុង​ឆ្នាំ ១៩៨២ ដោយ​មាន​ការ​គាំទ្រ​ដោយ​ប្រដាប់​អាវុធ និងការបណ្តុះបណ្តាលពីប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ ក្នុងគោលបំណងដើម្បីបណ្តេញជនជាតិអ៊ីស្រាអែលដែលចូលមកធ្វើសង្រ្គាមនៅលីបង់ក្នុងឆ្នាំនោះ ហើយនៅពេលដែលអ៊ីស្រាអែលយល់ព្រមដកកងទ័ពរបស់ខ្លួនចេញពីលីបង់ ធ្វើឲ្យ ក្រុមហេសបូឡា ត្រូវបានគេហៅថាជាវីរបុរសដែលកម្ចាត់អ្នកឈ្លានពានអ៊ីស្រាអែលដោយជោគជ័យ ។

បន្ទាប់មក នៅឆ្នាំ ១៩៨៥ ហេសបូឡា បានប្រកាសជាផ្លូវការនូវគោលដៅថ្មីមួយគឺ សហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពសូវៀត ជាសត្រូវលេខមួយរបស់ពិភពអ៊ីស្លាម ព្រមទាំងអំពាវនាវឱ្យមានការបំផ្លិចបំផ្លាញអ៊ីស្រាអែល ដែលជាការគំរាមកំហែងដ៏ជិតបំផុត ។

ទោះបីជារដ្ឋាភិបាលអាមេរិកបានចុះបញ្ជីក្រុមហេសបូឡាថាជាក្រុមភេរវករក៏ដោយ ប៉ុន្តែ​ក្រុម​នេះ​ត្រូវ​បាន​គេ​ចាត់​ទុក​ថា​ខុស​ពី​ក្រុម​ដទៃ ដោយសារតែក្រុមហេសបូឡាមានកៅអីចំនួន ២៣ ក្នុងចំណោម ១២៨ នៅក្នុងរដ្ឋាភិបាលលីបង់ ហើយនៅតែមានទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធជាមួយប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ ។ ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន The Wall Street Journal បានរាយការណ៍ថា អ៊ីរ៉ង់គឺជាអ្នកដែលបានបញ្ជាឱ្យក្រុម«ហា» បើកការវាយប្រហាររួមគ្នាលើអ៊ីស្រាអែលជាមួយក្រុមហាម៉ាស ប៉ុន្តែ​​អ៊ីរ៉ង់​បដិសេធ ។

សព្វ​ថ្ងៃ​នេះ ក្រុម​ហេសបូឡា​នៅ​តែ​បន្ត​វាយ​ប្រហារ​ភាគ​ខាង​ជើង​អ៊ីស្រាអែល ដើម្បីយាយីពីអ៊ីស្រាអែល ដែលកំពុងតែមមាញឹកវាយប្រហារក្រុមហាម៉ាស់នៅភាគខាងត្បូងហ្គាហ្សាស្ទ្រីប ។ ហេបូឡាបានប្រកាសថា ខ្លួនមានយុទ្ធជនរហូតដល់ ១០០.០០០ នាក់ ត្រៀមប្រយុទ្ធជាមួយអ៊ីស្រាអែល ប៉ុន្តែ​ប្រទេស​លោក​ខាង​លិច​ចាត់​ទុក​តួលេខ​នេះ​ថា​មិន​ពិត ។

ក្រុមហាម៉ាស (HAMAS)

ចលនាជាតិនិយមរបស់ជនជាតិប៉ាឡេស្ទីន ឧទ្ទិសជីវិតដើម្បីស្ថាបនារដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន ដែលពេញទៅដោយការប្រើអំពើ​ហិង្សាគ្រប់បែបយ៉ាងដើម្បីសម្រេចគោលដៅរបស់ពួកគេ ។

ហាម៉ាសត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ ១៩៨៧ នៅពេលដែល «ការបះបោរប៉ាឡេស្ទីនដំបូង (intifada)» នៅតំបន់ហ្គាហ្សា និងតំបន់វេសប៊ែង ដែលបានទទួលការគាំទ្រពីជនជាតិប៉ាឡេស្ទីន ។ នេះផ្តល់ឱ្យហាម៉ាសនូវអត្ថប្រយោជន៍នៃការប្រមូលផ្តុំនៅក្នុងតំបន់ហ្គាហ្សាស្ទ្រីប ។

ក្រុមហាម៉ាស់មានស្លាបយោធា មានកងកម្លាំងដែលគេហៅថា Izz al-Din al-Qassam ដែលបានធ្វើការវាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំជាបន្តបន្ទាប់ ប្រឆាំងនឹងអ៊ីស្រាអែលចាប់តាំងពីទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៩០ ដោយបានបំផ្ទុះគ្រាប់បែក និងប្រើប្រាស់គ្រាប់រ៉ុក្កែតសម្រាប់ការវាយប្រហារតាមអាកាស ដែលអ៊ីស្រាអែលបានបង្ហាញ មាន​ជនជាតិ​ប៉ាឡេស្ទីន​ជាច្រើន​នាក់​នៅ​ហ្គាហ្សា​ដែល​បរិច្ចាគ​ប្រាក់​ដល់​ក្រុម​ភេរវជន។ ក្រុម​នេះ​ក៏​ទទួល​បាន​ការ​បណ្តុះបណ្តាល​ភេរវកម្ម​ពី​រដ្ឋាភិបាល​អ៊ីរ៉ង់​ផង​ដែរ ។

នៅក្នុងជម្លោះចុងក្រោយ ក្រុមហាម៉ាស់បានដឹកនាំការវាយប្រហារកាលពីថ្ងៃទី ៧ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០២៣ លើអ៊ីស្រាអែល ហើយអាចទាក់ទាញកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធផ្សេងទៀត រួមគ្នាតស៊ូជាមួយអ៊ីស្រាអែល ។

ក្រុមឧទ្ទាមហ៊ូទី (Houthi)

ជាក្រុម​អ្នក​ប្រយុទ្ធ​​ប្រឆាំង​នឹង​និកាយ​ស៊ុននី និងប្រឆាំងចក្រពត្តិនិយមអាមេរិក ។ ក្រុមនេះត្រូវបានគេស្គាល់ជាផ្លូវការថា Ansar Allah ដែលមានន័យថា «អ្នកគាំទ្រព្រះជាម្ចាស់» ត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៩០ ដោយលោក Hussein Badreddin Al-Houthi ។

គោលបំណងរបស់ក្រុមនេះគឺដើម្បីប្រឆាំងនឹង "Ali Abdullah Saleh" ប្រធានាធិបតីទីមួយរបស់ប្រទេសយេម៉ែន ដែលបានគៀបសង្កត់លើជនជាតិភាគតិច Houthi នៅភាគខាងជើង ហើយ​គោល​ដៅ​មួយ​ទៀត​គឺ​ប្រឆាំង​នឹង​ឥទ្ធិពល​ស៊ុននីនិកាយដែលគោរពបំផុតនៅមជ្ឈិមបូព៌ា ។ នេះ​ខុស​ពី​ជំនឿ​របស់​កុលសម្ព័ន្ធ Houthi ដែល​មាន​ឫសគល់​នៃ​និកាយស៊ីអា (Shia) ។

បន្ទាប់ពីស្ថានការណ៍នៅយេម៉ែនចាប់ផ្តើមស្ងប់ស្ងាត់ក្នុងឆ្នាំ ២០១៥ ក្រុមឧទ្ទាមហ៊ូទី បានចូលធ្វើសង្រ្គាមជាមួយអារ៉ាប៊ី សាអូឌីត ដែលត្រូវបានគេមើលឃើញថាជាសង្រ្គាមប្រូកស៊ីរវាងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត និងអ៊ីរ៉ង់ ព្រោះអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក។ ក្រុមនេះទទួលបានការគាំទ្រអាវុធដោយផ្ទាល់ពីអ៊ីរ៉ង់។

បច្ចុប្បន្ន​ក្រុម​ឧទ្ទាម​ហ៊ូ​ទី​មាន​គោលបំណង​ ប្រឆាំងនឹងសហរដ្ឋអាមេរិក និងអ្នកគាំទ្រ ដែលមានន័យថា អ៊ីស្រាអែលក៏រួមបញ្ចូលផងដែរ។ ឥឡូវនេះ វាច្បាស់ណាស់ថា ក្រុមហ៊ូទី បានចូលរួមក្នុងសង្គ្រាមប្រឆាំងនឹងអ៊ីស្រាអែលជាផ្លូវការ។ ជា​លទ្ធផល ជម្លោះ​នៅ​មជ្ឈិមបូព៌ា​កំពុង​ពង្រីក​ទៅ​កម្រិត​មួយ​ទៀត។

តាមកងទ័ពអ៊ីស្រាអែលប៉ាន់ស្មានថា ក្រុមនេះមានកម្លាំងប្រមាណ ១៥.០០០ - ២០.០០០ នាក់ ។

ក្រុមគុហារសិង្ហ (LIONS’ DEN)

ជាកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធជំនាន់ថ្មីដែលកេណ្ឌពីជនជាតិប៉ាឡេស្ទីន

ក្រុមនេះមានអាយុមិនច្រើនទេ ដោយសារតែត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ ២០២២ នៅតំបន់វេសប៊ែង ដោយ «Mohammed al-Azizi អាយុ 25 ឆ្នាំ (Mohammed al-Azizi)» និងមិត្តរបស់គាត់ «Abdel Rahman Suboh. អាយុ 28 ឆ្នាំ (Abdel Rahman Suboh)» ។ ក្រុមនេះកើតចេញពីការមិនពេញចិត្តរបស់យុវជនប៉ាឡេស្ទីនដែលរស់នៅក្រោមការកាន់កាប់របស់អ៊ីស្រាអែលអស់រយៈពេលជាយូរមកហើយ។ ដំបូងក្រុមទាំងមូលមានកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធមិនដល់១០ នាកផង មុនពេលចំនួនសម្ព័ន្ធមិត្តកើនឡើងដល់រាប់រយ រហូត​ដល់អាចធ្វើព្យុះភ្លៀង​យ៉ាង​ពិត​ប្រាកដ​ចំពោះ​តំបន់​វេសប៊ែង ។

ទោះ​បី​ក្រុម​នេះ​មិន​មាន​ទ័ព​ច្រើន​ក៏​ដោយ ប៉ុន្តែ​ភាព​ខុស​គ្នា​ត្រង់​ថា ក្រុម​នេះ​កើត​ចេញ​ពី​អំណាច​នៃ​មនុស្ស​ជំនាន់​ថ្មី ដែលមិនពាក់ព័ន្ធនឹងគណបក្សនយោបាយណាមួយឡើយ។ វាក៏មានប្រជាប្រិយភាពផងដែរជាមួយប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនជាច្រើន ។ យោងតាមរបាយការណ៍៧០% នៃប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីននៅតំបន់ហ្គាហ្សានិងវេសប៊ែងគាំទ្រក្រុម Tham Singh ។

ក្រុមនេះក៏មានប្រជាប្រិយភាពនៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមផងដែរ វាមានអ្នកតាមដានជាង ១៣០.០០០ នាក់នៅលើ Telegram ហើយថែមទាំងបានផ្សព្វផ្សាយឈុតវីដេអូនៃការប្រយុទ្ធជាមួយទាហានអ៊ីស្រាអែលតាមរយៈ Tiktok ផងដែរ ។

នៅឆ្នាំ ២០២៣ ក្រុម Tham Singh បានប្រយុទ្ធជាច្រើនដងជាមួយទាហានអ៊ីស្រាអែលនៅតំបន់វេសប៊ែង ។ យោធាអ៊ីស្រាអែលបានអះអាងថា មានព័ត៌មានដែលបញ្ជាក់ថា Tham Singh ធ្លាប់ទទួលមូលនិធិពីប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ ដែលមិនខុសពីក្រុមភេរវករដទៃទៀត ដែលអ៊ីស្រាអែលត្រូវតែដកថយទាំងស្រុងនៅក្នុងសង្គ្រាមនេះ ៕