តោះមើល! អំណាចយោធាអ៊ីរ៉ង់-អ៊ីស្រាអែល ឆ្នាំ២០២៥ តើអ្នកណា មានច្រើនជាង?

ព័ត៌មានអន្តរជាតិថ្ងៃអាទិត្យ ទី15 ខែមិថុនា ឆ្នាំ2025 ម៉ោង 10:26 នាទី ព្រឹក

ស្ថាប័នគ្រប់គ្រងនុយក្លេអ៊ែរសកលបានប្រកាសជាផ្លូវការថា អ៊ីរ៉ង់បានរំលោភលើការប្តេជ្ញាចិត្ត នរីកសាយភាយនុយក្លេអ៊ែររបស់ខ្លួនជាលើកដំបូងក្នុងរយៈពេល 20 ឆ្នាំ។ ប្រទេសចំនួន 19 ក្នុងចំណោមប្រទេសចំនួន 35 នៅលើក្រុមប្រឹក្សាភិបាលនៃទីភ្នាក់ងារថាមពលបរមាណូអន្តរជាតិ ((International Atomic Energy Agency - IAEA) បានបោះឆ្នោតគាំទ្រដំណោះស្រាយនេះ ដែលត្រូវបានស្នើឡើងដោយសហរដ្ឋអាមេរិក ចក្រភពអង់គ្លេស បារាំង និងអាល្លឺម៉ង់។

តើខាងណាមានអានុភាពខ្លាំង?

BBC បានព្យាយាមឆ្លើយសំណួរនេះដោយប្រើប្រភពដែលមានរាយបញ្ជីខាងក្រោម ទោះបីជាប្រទេសនីមួយៗអាចមានអំណាចយោធាលាក់កំបាំងផ្សេងទៀតក៏ដោយ។

វិទ្យាស្ថានអន្តរជាតិសម្រាប់ការសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រ (IISS) បានធ្វើការប្រៀបធៀបអំណាចយោធានៃប្រទេសទាំងពីរ ដោយប្រើប្រាស់វិធីសាស្រ្តវាយតម្លៃផ្សេងៗគ្នា ដើម្បីចូលទៅជិតការពិតតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន។

អង្គការផ្សេងទៀត ដូចជាវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវសន្តិភាពអន្តរជាតិ Stockholm ក៏បានធ្វើការវាយតម្លៃស្រដៀងគ្នាដែរ ប៉ុន្តែភាពត្រឹមត្រូវរបស់ពួកគេប្រែប្រួល ដោយសារប្រទេសជាច្រើនមិនបញ្ចេញទិន្នន័យរបស់ពួកគេ។

ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោក Nicholas Marsh នៃវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវសន្តិភាព Oslo (PRIO) និយាយថា ការវាយតម្លៃ IISS ត្រូវបានជឿទុកចិត្តយ៉ាងទូលំទូលាយក្នុងការវាយតម្លៃកម្លាំងយោធារបស់ប្រទេសនានាជុំវិញពិភពលោក។

ប្រៀបធៀបបច្ចេកវិទ្យា

យោងតាម IISS អ៊ីស្រាអែលមានយន្តហោះចម្បាំងចំនួន 340 គ្រឿងត្រៀមសម្រាប់ប្រយុទ្ធ។ នេះផ្តល់ឱ្យអ៊ីស្រាអែលនូវអត្ថប្រយោជន៍ដ៏សំខាន់នៅក្នុងការវាយប្រហារតាមអាកាស។

យន្តហោះទាំងនេះរួមមាន F-15s រយៈចម្ងាយឆ្ងាយ F-35s កម្រិតខ្ពស់ និងរ៉ាដាគេចពីរ៉ាដា និងឧទ្ធម្ភាគចក្រប្រយុទ្ធ។

IISS ប៉ាន់ប្រមាណថា អ៊ីរ៉ង់មានយន្តហោះចម្បាំងប្រហែល 320 គ្រឿង ប៉ុន្តែយន្តហោះចម្បាំងជាច្រើនគ្រឿងបានដំណើរការតាំងពីទសវត្សរ៍ឆ្នាំ 1960 រួមទាំង F-4s, F-5s និង F-14s ដែលជាយន្តហោះចុងក្រោយដែលល្បីល្បាញក្នុងរឿង Top Gun ឆ្នាំ 1986 ដែលសម្តែងដោយ Tom Cruise ។

លោក Nicholas Marsh មកពី PRIO បាននិយាយថា វាមិនច្បាស់ទេថា តើយន្តហោះចាស់ៗប៉ុន្មានគ្រឿងនេះនៅដំណើរការនៅឡើយ ដោយសារវាមានការលំបាកខ្លាំងណាស់ក្នុងការស្វែងរកគ្រឿងបន្លាស់ដើម្បីជួសជុលវា។

តើអ៊ីសា្រអែលនៅឆ្ងាយពីអ៊ីរ៉ង់ប៉ុន្មានគីឡូម៉ែត្រ?

អ៊ីស្រាអែល មានចម្ងាយជាង 2,100 គីឡូម៉ែត្រពីប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ ដែលធ្វើឱ្យមីស៊ីលជាអាវុធចម្បងដែលអ៊ីរ៉ង់អាចប្រើដើម្បីទៅដល់អ៊ីស្រាអែល ។

អ៊ីរ៉ង់មានកងនាវាធំ និងចម្រុះបំផុតនៃមីស៊ីលនៅមជ្ឈិមបូព៌ា

នៅឆ្នាំ 2022 អគ្គនាយកដ្ឋានការពារជាតិអាមេរិក Kenneth McCanzie បាននិយាយថា អ៊ីរ៉ង់មានមីស៊ីលជាង 3,000 គ្រាប់។ យោងតាមកម្មវិធីការពារមីស៊ីល CSIS អ៊ីស្រាអែលនាំចេញមីស៊ីលទៅកាន់ប្រទេសមួយចំនួន។

ការវាយប្រហារតាមអ៊ីនធឺណិត

អ៊ីស្រាអែលនឹងរងការខាតបង់ច្រើនជាងអ៊ីរ៉ង់ ប្រសិនបើខ្លួនធ្វើការវាយប្រហារតាមអ៊ីនធឺណិត ។

ប្រព័ន្ធការពាររបស់អ៊ីរ៉ង់មានភាពជឿនលឿនជាងអ៊ីស្រាអែល ដូច្នេះការវាយប្រហារតាមអ៊ីនធឺណិតប្រឆាំងនឹងយោធាអ៊ីស្រាអែលនឹងធ្វើឲ្យខូចខាតច្រើនជាង។

នាយកគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិតជាតិរបស់រដ្ឋាភិបាលអ៊ីស្រាអែលបាននិយាយថា "ភាពញឹកញាប់នៃការវាយប្រហារតាមអ៊ីនធឺណិតគឺយ៉ាងហោចណាស់បីដងខ្ពស់ជាងពេលមុន ហើយពួកគេកំពុងវាយលុកអ៊ីស្រាអែលគ្រប់វិស័យ។ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងអ៊ីរ៉ង់ និងហេសបូឡា បានកើនឡើងក្នុងអំឡុងពេលសង្រ្គាម"។

ការវាយប្រហារតាមអ៊ីនធឺណិតសរុបចំនួន 3,380 ប្រឆាំងនឹងអ៊ីស្រាអែលត្រូវបានរាយការណ៍នៅចន្លោះថ្ងៃទី 7 ខែតុលា ឆ្នាំ 2023 ។

ឧត្តមសេនីយឯក Gholamreza Jalali ប្រធានអង្គការការពារជនស៊ីវិលរបស់អ៊ីរ៉ង់ បាននិយាយថា អ៊ីរ៉ង់បានរារាំងការវាយប្រហារតាមអ៊ីនធឺណិតជិត 200 ក្នុងខែមុនការបោះឆ្នោតសភាឆ្នាំ 2024 ។

កាលពីខែធ្នូ រដ្ឋមន្ត្រីប្រេងអ៊ីរ៉ង់លោក Javad Ouchi បាននិយាយថា ការវាយប្រហារតាមអ៊ីនធឺណិតបានរំខានដល់ស្ថានីយ៍ប្រេងឥន្ធនៈទូទាំងប្រទេស។

មីស៊ីលអ៊ីរ៉ង់ និងយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើក

អ៊ីរ៉ង់បាននិងកំពុងអភិវឌ្ឍយ៉ាងខ្លាំងក្លានូវកាំជ្រួច និងយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើករបស់ខ្លួន ចាប់តាំងពីសង្រ្គាមឆ្នាំ 1980-1988 ជាមួយប្រទេសជិតខាងអ៊ីរ៉ាក់ ដែលមានទាំងកាំជ្រួចរយៈចម្ងាយខ្លី និងរយៈ ឆ្ងាយ និងយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើក រួមទាំងការបាញ់មួយគ្រាប់ទៅលើអ៊ីស្រាអែលកាលពីឆ្នាំមុន។

ក្រុមអ្នកវិភាគដែលបានសិក្សាពីកាំជ្រួចដែលបាញ់ដោយក្រុមឧទ្ទាម Houthi ឆ្ពោះទៅប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត បានសន្និដ្ឋានថា កាំជ្រួចនេះផលិតនៅអ៊ីរ៉ង់។

ការគំរាមកំហែងនុយក្លេអ៊ែរ

គេសន្មត់ថាអ៊ីស្រាអែលមានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរផ្ទាល់ខ្លួន ប៉ុន្តែបានជ្រើសរើសរក្សាគោលនយោបាយមិនបង្ហាញថាតើខ្លួនមានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរឬអត់។

ចំណែកអ៊ីរ៉ង់វិញគេជឿថាខ្លួនមិនមានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរទេបើទោះជាមានការចោទប្រកាន់។ អ៊ីរ៉ង់ខ្លួនឯងបដិសេធថាខ្លួនកំពុងព្យាយាមប្រើកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរស៊ីវិលរបស់ខ្លួនដើម្បីធ្វើឱ្យអ៊ីរ៉ង់ក្លាយជារដ្ឋអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ។