ពី posttoday
ដោយ សូរ្យសែង៖
ប្រធានាធិបតីអាមេរិក ចូ បៃដេន អាចមិនចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលជាមួយមេដឹកនាំអាស៊ីអាគ្នេយ៍ (អាស៊ាន) នៅទីក្រុងហ្សាការតានៅខែក្រោយទេ ជាហេតុនាំឲ្យមានសំណួរសួរថា តើជំហររបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ទៅលើតំបន់សំខាន់មួយនេះ ក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីជំរុញប្រឆាំងនឹងការពង្រីកឥទ្ធិពលរបស់ចិនទៅជាយ៉ាងណា?
លោក បៃដេន គ្រោងនឹងចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូល G20 នៅថ្ងៃទី ៩-១០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០២៣ នៅប្រទេសឥណ្ឌា ហើយបាននិយាយកាលពីថ្ងៃអង្គារ ទី ៨សីហា ថា នឹងទៅបំពេញទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសវៀតណាមដែលជាដៃគូសំខាន់របស់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដើម្បីបង្កើនទំនាក់ទំនងរវាងគ្នា ប៉ុន្តែការបង្ហាញខ្លួនរបស់លោកនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលពីថ្ងៃទី ៤-៧ ខែកញ្ញា នៃសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ (អាស៊ាន) នៅតែស្ថិតក្នុងភាពស្រពេចស្រពិល ។
ប្រភពជិតស្និទ្ធលើកឡើងថា លោក បៃដេន នឹងមិនទៅឥណ្ឌូនេស៊ីទេ ហើយប្រភពមួយទៀតបានដកស្រង់សម្តីឯកអគ្គរដ្ឋទូតប្រចាំរដ្ឋធានីវ័រស៊ីនតោន ។ ឥណ្ឌូនេស៊ីត្រូវបានគេជូនដំណឹងកាលពីថ្ងៃចន្ទ ទី៧ សីហាថា លោក បៃដេន នឹងមិនចូលរួមកិច្ចប្រជុំនោះទេ ដោយអះអាងថា ការចូលរួមរបស់គាត់ «នឹងមិនអាចទៅរួច» ។
នៅពេលសួរថា តើត្រឹមត្រូវដែរឬទេដែលលោក បៃដេន មិនទៅប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី? មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់សេតវិមានបានប្រាប់ទីភ្នាក់ងាររ៉ឺទ័រកាលពីសប្តាហ៍មុនថា៖ «យើងកំពុងដំណើរការដោះស្រាយ... យើងអាចនឹងមានអ្វីច្រើនដែលត្រូវនិយាយក្នុងពេលឆាប់ៗនេះ» ។
អ្នកនាំពាក្យសេតវិមានមិនបានឆ្លើយតបភ្លាមៗចំពោះសំណើសុំការអត្ថាធិប្បាយទេ ។ ប្រភពនិយាយថា កាលវិភាគរបស់លោក បៃដេន ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនៅអាស៊ីមិនទាន់មានជាផ្លូវការទេ រហូតទាល់តែមានការជូនដំណឹងជាក្រោយទៀត ហើយអាចនឹងមានការផ្លាស់ប្តូរ ។
មន្ត្រីការទូតអាស៊ានជាច្រើនបាននិយាយថា វាជាការខកចិត្តខ្លាំងណាស់ ប្រសិនបើលោក បៃដេន មិនបានទៅទីក្រុងហ្សាការតា ព្រោះកន្លងមកលោកបានបញ្ជាក់ជាសាធារណៈថា រដ្ឋាភិបាលលោកឲ្យតម្លៃទំនាក់ទំនងជាមួយតំបន់អាស៊ាន ។
តែប្រភពផ្សេងទៀតរំពឹងថា លោក បៃដេន នឹងបញ្ជូនអនុប្រធានាធិបតី ខាម៉ាឡា ហារីស ចូលរួមជំនួសវិញ ព្រោះគាត់ធ្លាប់ធ្វើការទូតក្នុងតំបន់នេះ ។
ក្នុងសុន្ទរកថា ថ្លែងទៅកាន់ព្រឹត្តិការណ៍ពាក់ព័ន្ធនឹងអាស៊ានក្នុងទីក្រុងវ័រស៊ីនតោនកាលពីថ្ងៃទី ៨ សីហា ទីប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិរបស់លោក បៃដេន គឺលោក ចូណាថាន ហ្វាយនើ បានសរសើរទំនាក់ទំនងអាមេរិក-អាស៊ាន ហើយបាននិយាយថា «ភាពជាកណ្តាលរបស់អាស៊ាន គឺជាបេះដូងនៃយុទ្ធសាស្ត្ររដ្ឋបាលរបស់គាត់សម្រាប់តំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក» ។
អ្នកវិភាគគោលនយោបាយបាននិយាយថា ការមិនបង្ហាញខ្លួនឡើងវិញរបស់លោក បៃដេន បន្ទាប់ពីបានចូលរួមកិច្ចប្រជុំអាស៊ាននៅ«ប្រទេសកម្ពុជា»កាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២២ បង្កឲ្យមានការលើកសំណួរជាច្រើន ។
លោក មូរ៉ាយ ហេបឺត សហការីជាន់ខ្ពស់សម្រាប់កម្មវិធីអាស៊ាននៅមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រ និងអន្តរជាតិនៅទីក្រុងវ័រស៊ីនតោនបាននិយាយថា «វានឹងត្រូវបានចាត់ទុកថាជាការខកចិត្តក្នុងតំបន់នេះ» ។ គាត់បាននិយាយថា «អាស៊ីអាគ្នេយ៍ត្រូវបានលោក បៃដេន ពេញចិត្ត ដោយបានបង្កើនការចូលរួមរបស់ខ្លួនជាមួយតំបន់» ។
លោក ថេត អូស៊ីអ៊ុស អតីតឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រចាំប្រទេសវៀតណាម ជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាពាណិជ្ជកម្មអាមេរិក-អាស៊ានបាននិយាយថា នឹងមានការខកចិត្តខ្លះ ប្រសិនបើលោក បៃដេន មិនបានទៅទីក្រុងហ្សាការតា ព្រោះអ្វីជាមួយអាស៊ានក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ បៃដេន ដែលជាគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ។
កាលពីពេលមុន សមាជិកអាស៊ានបានសម្តែងការមិនសប្បាយចិត្ត នៅពេលអតីតមេដឹកនាំគណបក្សសាធារណរដ្ឋលោក ដូណាល់ ត្រាំ បដិសេធមិនចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលក្នុងតំបន់រយៈពេលបីឆ្នាំជាប់គ្នា ដែលអ្នកជំនាញគោលនយោបាយយល់ឃើញថា ជាការជ្រៀតជ្រែកជាមួយការពង្រីកឥទ្ធិពលរបស់ចិនក្នុងតំបន់ ។
ខណៈពេលដែលលោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ប្រធានាធិបតីអាមេរិកមុនអាណត្តិរបស់ ត្រាំ បានចូលរួមរាល់កិច្ចប្រជុំកំពូលអាមេរិក-អាស៊ាន និងអាស៊ីបូព៌ា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០១១ មក លើកលែងតែក្នុងឆ្នាំ ២០១៣ នៅពេលដែលគាត់ត្រូវលុបចោល ដោយសារបញ្ហាថវិកា ដែលបង្ខំឱ្យបិទការិយាល័យរដ្ឋាភិបាលជាច្រើននៅក្នុងប្រទេស ៕