បកប្រែពីគេហទំព័រ marineinsight:

ដោយ សូរ្យសែង៖

ព្រែកជីកដឹកជញ្ជូន គឺជាផ្លូវទឹកដែលត្រូវបានសាងសង់ជាពិសេសតាមបណ្តោយផ្លូវទឹកសមុទ្រសំខាន់ៗ ដើម្បីបើកឲ្យនាវាឆ្លងកាត់ ។ ព្រែកជីកទាំងនេះត្រូវបានសាងសង់ឡើងដើម្បីភ្ជាប់ទៅកាន់សមុទ្រ បឹង និងដៃទន្លេ នៃនាវាដឹកទំនិញ។ វាមានសារៈសំខាន់យ៉ាងខ្លាំងក្នុងឧស្សាហកម្មដែនសមុទ្រ ដោយសារវាផ្តល់ផ្លូវដឹកជញ្ជូន ផ្លូវកាត់ខ្លីជាងឆ្លងកាត់បណ្តាញផ្ទៃទឹកសមុទ្រសំខាន់ៗ ហើយថែមទាំងជួយគ្រប់គ្រងចរាចរណ៍ផ្លូវសមុទ្រនៅខាងក្នុងប្រទេសផងដែរ ។

សម្រាប់ព្រែកជីករបស់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលនឹងគ្រោងសាងសង់នៅចុងឆ្នាំ ២០២៤ ក្រោមគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់​តេជោ សែន សម័យសម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នឹងឆ្លាក់ឈ្មោះជាប្រវត្តិសាស្ត្រ ជាព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ សាងសង់ក្នុងសតវត្សទី ២១ នឹងមានក្តីសង្ឃឹមយ៉ាងមុតមាំថា ពេលព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ​សាងសង់សម្រេច ពិតជាស្រស់ស្អាត ស្អាតទាំងសោភ័ណភាព ស្អាតទាំងការដឹកជញ្ជូន ស្អាតទាំងសេដ្ឋកិច្ច និងសេចក្តីសុខសាន្តរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ មិនចាញ់ព្រែកជីកនៅលើពិភពលោក។

តាមពិតនៅលើពិភពលោកមានព្រែកច្រើនរាប់រយ តែការរៀបរាប់ខាងក្រោមនេះ គឺជាព្រែកជីកដឹកជញ្ជូនដ៏ល្បីៗ និងមមាញឹកបំផុតចំនួន១០ ជុំវិញពិភពលោក (មិនមានចំណាត់ថ្នាក់ទេ) ។

1. ព្រែកជីក ប៉េកាំង-ហាំងចូវ (Beijing-Hangzhou)

ព្រែកជីកធំ ប៉េកាំង-ហាំងចូវ ត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា ព្រែកជីកធំនិងវែងជាងគេ ចំណាស់ជាងគេបំផុតក្នុងពិភពលោក ដោយភ្ជាប់ទន្លេលឿង និងទន្លេយ៉ាងហ្សេ (Yangtze) របស់ប្រទេសចិន ។ ព្រែកនេះឆ្លងកាត់ខេត្តមួយចំនួនក្នុងប្រទេស ព្រមទាំងតភ្ជាប់ជាមួយទន្លេមួយចំនួនទៀតផងដែរ។ ខណៈពេលដែលព្រែកជីកគ្របដណ្តប់ប្រវែង 1,776 គីឡូម៉ែត្រ ដោយភ្ជាប់ភាគខាងជើង និងភាគខាងត្បូងប្រទេសចិន ព្រែកនេះបានរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ដល់សេដ្ឋកិច្ចរបស់ចិន ដោយសារវាមានតួនាទីយ៉ាងធំធេងក្នុងការដឹកជញ្ជូនទំនិញ។

2. ព្រែកជីកស៊ុយអេ (Suez)

បានបើកដំណើរការនៅក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ 1869 មានប្រវែង 193.30 គីឡូម៉ែត្រ គឺជាផ្លូវទឹកកម្រិតសមុទ្រសិប្បនិម្មិតដែលមានទីតាំងនៅប្រទេសអេហ្ស៊ីប ដោយភ្ជាប់សមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេជាមួយឈូងសមុទ្រ ស៊ុយអេ ។ ព្រែកជីកស៊ុយអេ គឺជាព្រែកជីកដឹកជញ្ជូនដ៏សំខាន់បំផុតនៅផ្លូវសមុទ្រពិភពលោក ព្រោះវាជាផ្លូវដឹកជញ្ជូនដែលប្រើប្រាស់ច្រើនបំផុតនៅលើពិភពលោក។

3. ព្រែកជីកប៉ាណាម៉ា (Panama)

ជាច្រកផ្លូវសមុទ្រដ៏សំខាន់បំផុតមួយនៅក្នុងតំបន់ភាគខាងលិច ។ ព្រែកជីកប៉ាណាម៉ាតភ្ជាប់រវាងមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក និងមហាសមុទ្រអាត្លង់ទិក តាមរយៈប៉ាណាម៉ា isthmus ជាច្រកតូចចង្អៀតដែលបំបែកសមុទ្រការាបៀនពីមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក។ ព្រែកជីកនេះប្រើ Lock Gates នៅសងខាងដើម្បីលើកនាវាទៅកាន់កម្រិតខ្ពស់ និងទម្លាក់ចុះដល់កម្រិតទឹកសមុទ្រ។

ព្រែកជីកនេះត្រូវបានបើកដំណើរការនៅឆ្នាំ 1914 ជួយនាវាដែលឆ្លងកាត់រវាងឆ្នេរសមុទ្រភាគខាងកើត និងខាងលិចនៃសហរដ្ឋអាមេរិក កាត់បន្ថយការធ្វើដំណើររបស់ពួកគេបាន 15,000 គីឡូម៉ែត្រ។ ផ្លូវទឹកនេះមានប្រវែង 82 គីឡូ ម៉ែត្រ ផ្តល់សេវាកម្មរបស់ខ្លួនដល់ 29 សេវាកម្មខ្សែបន្ទាត់សំខាន់ៗ ដែលភាគច្រើនស្ថិតនៅលើឆ្នេរខាងកើតសហរដ្ឋ អាមេរិកទៅកាន់ផ្លូវពាណិជ្ជកម្មអាស៊ី។ នៅឆ្នាំ 2017 ព្រែកជីកប៉ាណាម៉ាមាននាវាមកដល់សរុបចំនួន 13,548 និងទទួលបានទំនិញចំនួន 403,8 លានតោន។

4. ព្រែកជីកកូរីន (Corinth)

ដោយភ្ជាប់ឈូងសមុទ្រកូរិន និងឈូងសមុទ្រសារ៉ុនក្នុងសមុទ្រអេហ្គៀន ។ ព្រែកជីកកូរិនឆ្លងកាត់អ៊ីស្មឹសតូចនៃក្រុងកូរិនថូស ហើយបែងចែក Peloponnese ពីដីគោកក្រិក ជាមួយនឹងប្រវែង 6.4 គីឡូម៉ែត្រ និងជម្រៅ 8 ម៉ែត្រ ។ ព្រែកជីក Corinth មានសារៈសំខាន់ព្រោះវាជួយអ្នកធ្វើដំណើរតាមសមុទ្រឱ្យជៀសវាងគ្រោះថ្នាក់នៃការជិះទូកជុំវិញ Capes ភាគខាងត្បូង​ ដែលផ្លាស់ទីរវាងឈូងសមុទ្រ Corinth និងឈូងសមុទ្រ Saronic ។ ទោះបីជាសារៈសំខាន់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចរបស់វាត្រូវបានកាត់បន្ថយដោយសារតែអសមត្ថភាពក្នុងការផ្ទុកកប៉ាល់ទំនើបក៏ដោយ ក៏ព្រែកជីកនេះនៅតែបម្រើដល់នាវាប្រហែល 15,000 គ្រឿង មកពី 50 ប្រទេស។

5. ព្រែកជីកសមុទ្រស-បាល់ទិក (White Sea – Baltic)

ព្រែកជីកសមុទ្រស-បាល់ទិក ហៅម្យ៉ាងទៀតថា ព្រែកជីកសមុទ្រស គឺជាផ្លូវទឹកដ៏សំខាន់ ដែលធ្វើចរាចរណ៍ខាងក្នុងជាប្រចាំ តាមបណ្ដោយផ្លូវទឹករុស្ស៊ី ដោយចាប់ផ្តើមពីសមុទ្រសនៅភាគខាងជើង និងលាតសន្ធឹងដល់សមុទ្របាល់ទិក ចុះទៅភាគខាងត្បូង។ វាត្រូវបានសាងសង់ឡើងក្នុងឆ្នាំ 1933 ។ ព្រែកជីកដឹកជញ្ជូនឆ្លងកាត់អាងទឹកតូចៗជាច្រើន រួមទាំងមហាសមុទ្រអាកទិក និងបឹង Onega មុនពេលចូលទៅក្នុងសមុទ្របាល់ទិក។ ទោះបីជាការរុករកដ៏សំខាន់ក៏ដោយ ក៏ព្រែកជីកដែលមានប្រវែង 227 គីឡូម៉ែត្រនេះ ឃើញតែចរាចរណ៍ស្រាលប៉ុណ្ណោះ ព្រោះវាមិនស័ក្តិសមសម្រាប់កប៉ាល់ពាណិជ្ជករដែលមានទំហំធំ និងលក្ខណៈបច្ចេកទេសធំជាង។ វាត្រូវបានគេប៉ាន់ប្រមាណថា ទំនិញសរុបចំនួន 193 លានតោនត្រូវបានឆ្លងកាត់ក្នុងរយៈពេល 75 ឆ្នាំនៃប្រតិបត្តិការរបស់ខ្លួនចាប់តាំងពីឆ្នាំ 1993 ។

6. ព្រែកជីក Rhine-Main-Danube

ដោយភ្ជាប់ទន្លេសំខាន់ៗចំនួនបីនៅក្នុងបេះដូងនៃអឺរ៉ុបខាងលិច ។ ព្រែកជីក Rhine-Main-Danube ឬព្រែកជីក Europa ត្រូវបានសាងសង់នៅដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ 1938 ។ Thexx Europa Canal គឺជាច្រកផ្លូវដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវសមុទ្រដ៏សំខាន់ដែលតភ្ជាប់សមុទ្រខាងជើង ទៅសមុទ្រខ្មៅ តាមរយៈមហាសមុទ្រអាត្លង់ទិក។ ប៉ុន្មានឆ្នាំមកនេះមានការពង្រីកសំណង់ជាច្រើនដែលត្រូវបានធ្វើឡើងទៅកាន់ព្រែកជីក ។ ច្រកផ្លូវដឹកជញ្ជូនដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុងទ្វីបអឺរ៉ុប គឺព្រែកជីក Rhine-Main-Danube មានប្រវែង 171 គីឡូម៉ែត្រ មានសមត្ថភាពផ្ទុកកប៉ាល់ដែលមានសមត្ថភាពផ្ទុកទំនិញរហូតដល់ 2,425 លានតោន។

7. ព្រែកជីកវ៉ុលហ្គា-ដុន Volga-Don

ព្រែកជីក Volga-Don ភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងរវាងទន្លេរុស្ស៊ី Volga និង Don ដោយផ្តល់នូវផ្លូវទឹកដ៏សំខាន់មួយឆ្លងកាត់សមុទ្រ Azoff (ច្រកសមុទ្រខ្មៅ) និងសមុទ្រ Caspian ទៅកាន់បណ្តាញមហាសមុទ្រធំៗ។ ការងារសាងសង់ដើមនៅលើព្រែកជីក នៅចំណុចជិតបំផុតនៃទន្លេ ត្រូវបានចាប់ផ្តើមនៅដើមសតវត្សទី 16 ហើយផ្លូវនេះត្រូវបានគេចាត់ទុកថាមានសារៈសំខាន់ ដោយសារតែការពិតដែលថាវាបានផ្តល់នូវផ្លូវឆ្លងកាត់ដើម្បីភ្ជាប់បណ្តាញដឹកជញ្ជូននៅអឺរ៉ុបខាងកើតជាមួយនឹងបស្ចិមប្រទេស។ សមភាគី បានបើកនៅឆ្នាំ 1952 ផ្លូវទឹកប្រវែង 101 គីឡូម៉ែត្រឆ្លងកាត់អាងស្តុកទឹកចំនួន 3 រួមមាន Karpovka, Bereslavka និង Varvarovka ។

8. ព្រែកជីកគៀល (Kiel)

ដោយភ្ជាប់សមុទ្របាល់ទិកជាមួយសមុទ្រខាងជើង ព្រែកជីក Kiel ឆ្លងកាត់ខេត្ត Schleswig-Holstein របស់អាល្លឺម៉ង់។ បើកដំណើរការនៅឆ្នាំ 1895 មានប្រវែង 98 គីឡូម៉ែត្រ ជួយឱ្យនាវាឆ្លងកាត់ផ្លូវវែងជាងដែលឆ្លងកាត់ប្រទេសដាណឺម៉ាក (ឧបទ្វីប Jutland) ដែលត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាផ្លូវសមុទ្រមិនស្ថិតស្ថេរ ដោយរក្សាទុកជាមធ្យម 250 ម៉ាយល៍។ ជាមួយនឹងផ្លូវទឹកសិប្បនិម្មិតនេះ កប៉ាល់ដែលកំពុងធ្វើដំណើរទៅភាគខាងកើតឆ្លងកាត់សមុទ្រខាងជើងចូលព្រែកជីកនៅ Brunsbüttel ហើយបញ្ចប់ការធ្វើដំណើរនៅ Kiel-Holtenau ដើម្បីចូលទៅក្នុងបាល់ទិក។ ទិដ្ឋភាពនៃការសាងសង់ផ្លូវទឹកមានតាំងពីទសវត្សរ៍ឆ្នាំ 1,700 ទោះបីជាការសាងសង់បំពង់ទឹក Kiel នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះបានចាប់ផ្តើមតែនៅចុងឆ្នាំ 1887 ក៏ដោយ។ កម្មករជាង 9,000 នាក់បានចំណាយពេល ៨ ឆ្នាំដើម្បីបញ្ចប់ការសាងសង់ព្រែកជីក នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។

9. ព្រែកជីកនាវា Houston

ការផ្តល់ជូននូវបំពង់សម្រាប់កប៉ាល់រវាងទីក្រុង Houston រដ្ឋ Texas និងឈូងសមុទ្រម៉ិកស៊ិក ប៉ុស្តិ៍នាវា Houston គឺជាផ្លូវទឹកដ៏សំខាន់នៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលបើកនៅឆ្នាំ 1914 ហើយត្រូវបានកែលម្អនៅពេលក្រោយ ។ ព្រែកជីកនេះធ្វើឱ្យរដ្ឋតិចសាស់ក្លាយជាកំពង់ផែសមុទ្រដ៏មមាញឹកបំផុតមួយ ជាមួយនឹងស្ថានីយមួយចំនួន ក៏ដូចជាទីតាំងចត ប៉ុស្តិ៍នាវា Houston Ship Channel ។​

10. ព្រែកជីក Danube-Black Sea

ផ្លូវទឹក Danube-Black Sea គឺជាផ្លូវដ៏សំខាន់មួយទៀតនៅក្នុងតំបន់អឺរ៉ុបខាងលិច។ បន្ថែមពីលើការភ្ជាប់ទន្លេ Danube ទៅសមុទ្រខ្មៅ ព្រែកជីកដឹកជញ្ជូននេះក៏តភ្ជាប់សមុទ្រខ្មៅទៅសមុទ្រខាងជើងតាមរយៈព្រែកជីក Danube-Main-Rhine ដោយផ្តល់នូវផ្លូវឆ្លងកាត់សមុទ្រទៅកាន់អឺរ៉ុបខាងកើតដោយផ្លូវ Volga ។  Danube-Black Sea អនុញ្ញាតឱ្យនាវាឆ្លងកាត់តំបន់ដីសណ្តដ៏លំបាកនៃទន្លេ Danube ដោយផ្តល់នូវការបន្តក្នុងប្រតិបត្តិការដែនសមុទ្រនៅក្នុងតំបន់។ ខណៈពេលដែលប្រឡាយមេប្រវែង 64.4 គីឡូម៉ែត្រត្រូវបានសាងសង់នៅចន្លោះឆ្នាំ 1976 និង 1984 សាខាខាងជើងប្រវែង 31.2 គីឡូម៉ែត្រត្រូវបានសាងសង់ក្នុងកំឡុងចន្លោះឆ្នាំ 1983 និង 1987 ។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នានោះ ទន្លេ Danube-Black Sea មានប្រវត្តិសាស្ត្រ ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​អ្នក​ទោស​នយោបាយ​រាប់​ម៉ឺន​នាក់​ត្រូវ​បាន​គេ​នាំ​ចូល​សម្រាប់​ការ​ជីក​ផ្លូវ​ទឹក ៕