មេដឹកនាំអាស៊ានកំពុងសម្លឹងមើលខែលការពារសេដ្ឋកិច្ច ដែលពឹងផ្អែកលើពាណិជ្ជកម្មរបស់ពួកគេ ពីភាពមិនប្រាកដប្រជានៃភូមិសាស្ត្រនយោបាយ និងពន្ធរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក នៅពេលពួកគេជួបជាមួយនាយករដ្ឋមន្ត្រីចិន និងមេដឹកនាំឈូងសមុទ្រពែរ្សនៅទីក្រុងគូឡាឡាំពួ។

AFP រាយការណ៍នៅថ្ងៃអង្គារទី 27 ខែឧសភាឆ្នាំ 2025 ថា មេដឹកនាំនៃសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ (អាស៊ាន) បានបើកកិច្ចប្រជុំកំពូលនៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ីជាមួយនាយករដ្ឋមន្ត្រីចិន លី ឈៀង និងឥស្សរជនជាន់ខ្ពស់មកពីបណ្តាប្រទេសឈូងសមុទ្រពែរ្ស។ កិច្ចប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាសហប្រតិបត្តិការអាស៊ាន-ឈូងសមុទ្រពែរ្ស (GCC)-ចិននឹងប្រើប្រាស់ជាដំណោះស្រាយមួយ ដើម្បីស្វែងរកមធ្យោបាយការពារសេដ្ឋកិច្ចដែលពឹងផ្អែកលើពាណិជ្ជកម្មនៃប្រទេសសមាជិកពីភាពមិនច្បាស់លាស់នៃភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ជាពិសេសបញ្ហាពន្ធគយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។

ប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ បាន​បំផ្លាញ​បទដ្ឋាន​ពាណិជ្ជកម្ម​ពិភពលោក​កាលពី​ខែមេសា នៅពេល​លោក​បាន​ប្រកាស​ពី​ពន្ធ​សងសឹក​ដ៏​ធំ​លើ​ប្រទេស​ រួមទាំង​សម្ព័ន្ធមិត្ត​របស់​ខ្លួនផង។ ទោះបីជាក្រោយមកគាត់បានផ្អាកការអនុវត្តរបស់ខ្លួនរយៈពេល 90 ថ្ងៃសម្រាប់ប្រទេសភាគច្រើនក៏ដោយ បញ្ហានេះបានជំរុញឱ្យប្រទេសអាស៊ានចាត់វិធានការដើម្បីធ្វើពិពិធកម្មបណ្តាញពាណិជ្ជកម្មរបស់ពួកគេ។

នាយករដ្ឋមន្ត្រីម៉ាឡេស៊ី លោក អាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម ក្នុងឋានៈជាម្ចាស់ផ្ទះ បាននិយាយបន្ទាប់ពីអាហារពេលល្ងាចថា «ការផ្លាស់ប្តូរនៅក្នុងលំដាប់ភូមិសាស្ត្រកំពុងកើតឡើង» ។

កិច្ចប្រជុំកំពូលលើកដំបូងរវាងអាស៊ាន ចិន និងក្រុមប្រឹក្សាសហប្រតិបត្តិការឈូងសមុទ្រពែរ្ស (GCC) ដែលរួមមានប្រទេសបារ៉ែន គុយវ៉ែត អូម៉ង់ កាតា អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត និងអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម បានចាប់ផ្តើមជាផ្លូវការនៅថ្ងៃម្សិលមិញ (២៧ ឧសភា ២០២៥) ។

អ្នក​វិភាគ​និយាយ​ថា​ ជា​ប្រពៃណី​អាស៊ាន​បាន​ដើរ​តួនាទី​ជា «អ្នក​សម្រុះសម្រួល ឬអ្នកកណ្តាល» រវាង​ប្រទេស​ដែល​មាន​សេដ្ឋកិច្ច​អភិវឌ្ឍន៍​ ដូច​ជា​សហរដ្ឋ​អាមេរិក និង​ចិន ប៉ុន្តែជាមួយនឹងកង្វះភាពជឿជាក់របស់ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ទើបរដ្ឋសមាជិកអាស៊ានកំពុងស្វែងរកមធ្យោបាយដើម្បីធ្វើពិពិធកម្ម និងការងាយស្រួលក្នុងការផ្លាស់ប្តូររវាងឈូងសមុទ្រពែក្ស និង ចិន ។ ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ដែលកាន់តំណែងជាប្រធានអាស៊ានវិលជុំ និងបើកកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី៤៦ កាលពីថ្ងៃច័ន្ទ ទី២៦ ឧសភា គឺជាកម្លាំងដ៏សំខាន់នៅពីក្រោយគំនិតផ្តួចផ្តើមនេះ។

អាស៊ាននឹងជួបពិភាក្សាជាមួយរដ្ឋអារ៉ាប់នៅពេលព្រឹក ហើយចិននឹងចូលរួមនៅពេលរសៀល ដោយមេដឹកនាំម៉ាឡេស៊ីបាននិយាយថា ភាគីទាំងពីរមានមធ្យោបាយ និងទំនួលខុសត្រូវក្នុងការឈានឡើងជាសសរស្តម្ភនៃស្ថិរភាព និងជាក្បាលម៉ាស៊ីននៃកំណើននាពេលអនាគត។

ទីក្រុងប៉េកាំងដែលរងការវាយប្រហារដោយពន្ធរបស់លោក ត្រាំ ដែរ ក៏កំពុងសម្លឹងមើលការពង្រឹងជំហររបស់ខ្លួននៅក្នុងទីផ្សារផ្សេងទៀតផងដែរ។ ក្រសួងការបរទេសចិនបាននិយាយថា ខ្លួនរំពឹងថានឹងពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយអាស៊ាន និង GCC ។

ប្រទេសចិន និងអាស៊ានគឺជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មដ៏ធំបំផុតរបស់គ្នាទៅវិញទៅមក ហើយការនាំចេញរបស់ចិនទៅកាន់ប្រទេសថៃ ឥណ្ឌូនេស៊ី និងវៀតណាមបានកើនឡើងចំនួនពីរខ្ទង់នៅក្នុងខែមេសា ។

លោកបាននិយាយថា «ប្រទេសចិនមើលឃើញឱកាសមួយដើម្បីបង្កើនមុខមាត់របស់ខ្លួនជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចដែលអាចទុកចិត្តបាន ជាពិសេសនៅក្នុងការប្រឈមមុខនឹងការប៉ុនប៉ងរបស់លោកខាងលិចដើម្បីផ្តាច់ខ្លួន» ។

ក្នុង​នាម​ជា​អង្គការ​ពហុជាតិ អាស៊ាន​បាន​ចៀសវាង​ការ​រើស​ភាគី​រវាង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក និង​ចិន​ជា​ប្រចាំ។

ប្រទេសចិនគឺជាប្រភពវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេសធំជាងគេទីបួនរបស់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ បន្ទាប់ពីសហរដ្ឋអាមេរិក ជប៉ុន និងសហភាពអឺរ៉ុប។ ប្រទេសចិនក៏មានជម្លោះទឹកដីជាមួយប្រទេសអាស៊ានចំនួនប្រាំផងដែរ ដោយចិន និងហ្វីលីពីន មានជម្លោះអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកហើយនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដោយនាយករដ្ឋមន្ត្រីម៉ាឡេស៊ីត្រូវបានគេរាយការណ៍ថាកំពុងពិភាក្សាទល់មុខគ្នាជាមួយសមភាគីចិន។

ភាព​តានតឹង​រវាង​ទីក្រុង​ម៉ានីល និង​ទីក្រុង​ប៉េកាំង​អាច​នឹង​មិន​ក្លាយ​ជា​ប្រធានបទ​ក្តៅ ប៉ុន្តែ​នឹង​មិន​រសាយ​ទៅ​ក្នុង​ផ្ទៃ​ខាង​ក្រោយ​ឡើយ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ហ្វីលីពីន​ត្រូវ​ដាក់​បន្ទុក​លើ​ស្ថានភាព​នៅពេល​ដែល​ប្រទេស​អាស៊ីអាគ្នេយ៍​ផ្សេងទៀត​ចង់​ផ្តោត​លើ​បញ្ហា​សេដ្ឋកិច្ច ៕